Chính sách tài chính gắn với khai thác nguồn lực từ đất đai (1)

Các quy định tại Luật Đất đai 2003
- Điều 54 - Nguồn thu ngân sách nhà nước từ đất đai
+ Tiền sử dụng đất
+ Tiền thuê đất
+ Thuế sử dụng đất
+ Thuế thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất
+ Tiền thu từ việc phạt vi phạm pháp luật về đất đai
+ Tiền bồi thường cho nhà nước khi gây thiệt hại trong quản lý và sử dụng đất đai
+ Phí và lệ phí trong quản lý, sử dụng đất đai

Tài chính đất đai cần tập trung vào các câu hỏi sau đây:
- Thu cái gì
- Cơ sở thu là gì
- Thu như thế nào
- Quản lý, sử dụng nguồn thu ra sao

Bài viết của Nic Tideman: Using Tax Policy to Promote Urban Growth
http://www.wealthandwant.com/docs/Tideman_Urban_Growth.html

Trong bài viết này, Tideman cho rằng phát triển đô thị cần chú ý đến 4 yếu tố hình thành thu nhập: địa tô, tiền lương, lợi nhuận của doanh nghiệp, lãi vốn. Các công cụ chính sách tác động lên các yếu tố này sẽ quyết định mức độ hấp dẫn của một thành phố trong con mắt của cư dân và các nhà đầu tư.
Theo Tideman, địa tô là một "nguồn tự nhiên" để tài trợ cho nhu cầu chi tiêu của địa phương vì:
- Đất đai là quà tặng của thiên nhiên và ai cũng có quyền được hưởng. Do đó, cộng đồng (public) có quyền thu để tái phân bố lại vì các lợi ích công.
- Một phần giá trị địa tô đến từ sự tồn tại và phát triển của các dịch vụ công. Do đó, sử dụng chúng để tài trợ ngược lại là điều hợp lý.
- Giá trị địa tô một phần đến từ các hoạt động của cá nhân. Do đó, sử dụng phần thu để phát triển các hoạt động này cũng là "tự nhiên"
Tideman nói về công cụ chính sách thuế được sử dụng. Trong đó, thuế đánh trên đất có hai ưu điểm như sau:
- Thứ nhất, thuế đánh trên đất không tạo ra động cơ làm thu hẹp về mặt số lượng (người ta không giảm số lượng đất hay chuyển đất đi nơi khác).
- Thu thuế đất tạo ra động cơ khai thác, sử dụng chúng để đáp ứng nhu cầu về mặt bằng của các doanh nghiệp. Vì người ta mất một khoản tiền hàng năm cho việc nắm trong tay các bất động sản nên người ta sẽ có động cơ nghĩ đến việc chuyển quyền sử dụng cho những đối tượng có khả năng khai thác chúng một cách tốt hơn. Trong trường hợp này, đất được đưa vào lưu thông và khai thác một cách hiệu quả nhất.